Okruchy Przeszłości: Detektorzyści w Polsce

               Skarb z epoki brązu znaleziony w Rumi, woj. pomorskie               
      

Agnieszka Makowska, Agnieszka Oniszczuk, Marcin Sabaciński 2016: "Some Remarks on the Stormy Relationship Between the Detectorists and Archaeological Heritage in Poland", Open Archaeology 2(1) ss. 171-181.

Abstrakt
 W artykule omówiono problematykę stosowania wykrywaczy metali w Polsce w aspekcie prawnym i praktycznym. Posiadanie i używanie wykrywaczy metali jest w Polsce legalne, ale do poszukiwania zabytków wymagane jest zezwolenie. Wszystkie znaleziska historyczne i archeologiczne należą do państwa. Detektywiści, których liczbę szacuje się na ponad 50 000, powszechnie łamią prawo dokonując nielegalnych poszukiwań i przywłaszczając sobie znalezione przedmioty.

Artykuł opisuje legalne i nielegalne działania społeczności poszukiwaczy, podając liczne przykłady. Autorzy poruszają kwestię perspektyw współpracy archeologów i detektorystów oraz komentują próby deprecjonowania archeologii i zasad współczesnego zarządzania dziedzictwem przez tych ostatnich, a także ich rywalizację z zawodowymi badaczami. Autorzy uważają, że archeolodzy powinni zatem mówić i działać w imieniu archeologii i dziedzictwa, zamiast akceptować poglądy detektorystów. W artykule przedstawiono również zagrożenia dla dziedzictwa archeologicznego wynikające z nielegalnego wykrywania metali oraz zwrócono uwagę na problem niskiej świadomości społecznej w zakresie zasad i potrzeb ochrony dziedzictwa archeologicznego w Polsce. Rozwiązanie tych problemów wymaga wielowymiarowych działań, obejmujących edukację i szkolenia, jak również konsekwętnie ściganie przestępstw przeciwko dziedzictwu archeologicznemu.

,

Okruchy Przeszłości: Przestępczość przeciwko zabytkom archeologicznym.

Trzciński Maciej, Przestępczość przeciwko zabytkom archeologicznym. Problematyka prawno-kryminalistyczna (Monografia, opublikowano: Oficyna 2010). Wstęp

Problematyka przestępczości skierowanej przeciwko zabytkom archeologicznym nie była dotąd przedmiotem odrębnych, kompleksowych badań. Zjawisko to z wielu powodów było i - jak się wydaje - jest nadal w Polsce marginalizowane. Nasilająca się przestępczość, której przedmiotem stają się zabytki archeologiczne, powoduje konieczność wyodrębnienia tej kategorii zabytków jako przedmiotu badań oraz przedmiotu ochrony prawnej, przede wszystkim ze względu na specyficzny charakter samych zabytków, jak również sposoby popełniania przestępstw. Podjęcie próby rozpoznania i scharakteryzowania zarówno skali, jak i specyfiki tego rodzaju przestępczości stało się dla autora, będącego z wykształcenia prawnikiem i archeologiem, ciekawym badawczo wyzwaniem.

Brak badań nad zjawiskiem przestępczości przeciwko zabytkom archeologicznym, w tym brak oceny jego przyczyn, źródeł i skali, powodował, iż nie można było w przypadku tego zjawiska sięgnąć po standardowe dane statystyczne w celu dokonania charakterystyki dotyczącej dynamiki oraz struktury przestępczości, bowiem dane te nie były i, jak się okazuje, nadal nie są gromadzone [...] jednym z podstawowych założeń pracy stało się podjęcie próby dokonania oceny badanej przestępczości oraz przeprowadzenie jej wstępnej charakterystyki.

Pełna treść dostępna po zalogowaniu do LEX